Systems of Provisioning: Understanding the System (ENG/NL)
To explore a system of provisioning, I make a distinction between understanding and evaluating the system. In the classroom, I prefer to start with understanding, to give students a solid grasp of how the system functions in the real world. This deepens their ability to reflect on the systems they are already part of and supports more informed engagement with these systems. It also lays the groundwork for evaluating a system’s performance later on.
In real-world contexts, however, the process often begins with a performance issue—something not working as expected. From there, we work backward to understand the system behind it.
Framing the system1
Students can examine a system from different perspectives, but before they do, they need to frame it. Framing means deciding what to include—and what not to include—in the system under study. For example, I once focused only on bananas to analyse the food system, in order to illustrate the different perspectives one can take on a system of provisioning.
The water system offers another useful example: should we include only the municipal water supply that reaches households through pipes, or should bottled water also be part of the frame?
I invite students to explore the local systems of provisioning to bring the matter close to home. Therefore, the question of how to frame the provisioning of water could differ between, for example, the Netherlands and Belgium. In Belgium people rely more on bottled water than in the Netherlands, although the water quality in both countries is comparable. This would likely influence how students in each country frame the water provisioning system.
Zooming out
To complete the framing process, students also need to zoom out: placing the system under study in the wider context to which it belongs. For water provisioning, several zoom-out options are possible:
- Water supply systems interact with the broader water cycle and alter its flows.
- The system of water provision is just one among many that draw on water resources—others include agriculture, industry, and energy production.
- If we frame our study around piped tap water, we exclude bottled water, which may still be a major source of drinking water. Whether or not this is relevant depends on the original frame chosen.
Once framing and zooming out are complete, students can begin to examine the system from several complementary perspectives2.
Perspectives for Understanding
Network Perspective
Who is involved in the provisioning of a good or service? It is important to take a wide perspective: not only producers and service providers, but also those who make the rules or influence social norms. In the case of water provisioning, this includes lawmakers defining potable water standards, quality inspectors, and advocacy groups shaping consumer choices around tap versus bottled water.
Some of these actors may not be directly involved in delivery, but still affect the system’s outcomes and the criteria we use to assess its performance.
Mapping the network also allows students to:
- Identify different types of actors and their roles.
- Trace supply chains, especially for goods composed of multiple parts and raw materials3.
- Prepare for later exploration of the system through the lens of individual agents.
From a DSRP perspective, mapping a network is a part-party move in which you identify the separate parts of the system, in this case the actors, and map out the relationships between them.
Financial Perspective
Most systems of provisioning involve financial flows. Some people meet their needs independently or in cooperation with others, but in many cases, goods and services are delivered through markets or public institutions—which means someone pays.
This is interesting from an economic perspective, since it allows students to distinguish between different systems of allocation – the market, the commons and the state4. In many European countries there is a markable difference between for example the provisioning of water, education and healthcare or the provisioning of clothes and electronic appliances. Studying multiple systems will enhance students’ understanding of the different economic principles that underlie them.
Finance also reveals how money flows through the supply chains of the goods provided. Economics teachers can use this to discuss concepts like added value—but should note that financial flows in a provisioning system go beyond production alone. This is not about externalities, but about actual money flows between all actors in the system. What role do taxes, subsidies, or donations play in sustaining the system?
From a DSRP perspective, financial flows highlight the relationships between actors in a system. These flows often need to be unpacked to reveal their components—for example, a household’s payment to a water company may include not only the cost of the service but also taxes or levies. In such cases, it helps to apply a version of the barbell move: zooming in on the structure of the relationship itself to better understand what it consists of and how it functions.
Institutional Perspective
Without pretending to be complete5, the last perspective I chose is a perspective from institutional economics. Institutional economics focuses on the laws, rules, standards, and agreements that shape economic behaviour. Even a basic scan of key institutions can deepen students’ understanding of the relations in the system network and of the functioning of the system.
Laws for example could regulate who is responsible for what in the system, but they could also prescribe price caps, product standards or product quality requirements any producer have to adhere by.
In the provisioning of water in the Netherlands for example, regional water authorities (Waterschappen) manage wastewater treatment, while the municipalities maintain the water infrastructure in their area. Private water companies supply households, but operate within defined regions and are subject to price regulation.
From a DSRP perspective, institutions—such as laws—define the relationships between actors within a system. This helps students refine their understanding of who is involved and how responsibilities are distributed, enhancing their network maps of the system. Laws also lend themselves well to zoom moves: students can zoom out to see which broader legal framework a specific law belongs to, and zoom in to examine its internal structure—revealing patterns and components that are often shared across different laws.
Conclusion
This is the third in a series of articles exploring how systems of provisioning can serve as a foundation for rethinking economics education. In this article, I focused on how to support understanding a provisioning system. A future article will explore evaluating systems of provisioning, also through the lens of DSRP (Distinctions, Systems, Relationships, Perspectives), and how educators can build a modular, comparative curriculum that encourages both understanding and reflection.
The goal is to support an education that prepares young people to participate in—and shape—the systems that sustain life, with care, curiosity, and clarity.
Systemen van Voorziening: Onderwijsaanpak
Het is één ding om te bepleiten dat het structureren van economieonderwijs rond voorzieningensystemen een goed idee is. Het is iets anders om daadwerkelijk onderwijsmateriaal te ontwerpen dat op deze benadering is gebaseerd. In dit artikel verken ik een DSRP geïntegreerde methode om leerlingen te begeleiden bij het analyseren van ieder voorzieningensysteem.
Voor het verkennen van een voorzieningensysteem, maak ik onderscheid tussen het begrijpen en het beoordelen van het systeem. In de klas begin ik liever met begrijpen, zodat leerlingen een grondig begrip krijgen in hoe het systeem in de praktijk werkt. Dit verdiept hun vermogen om te reflecteren op de systemen waarvan zij al deel uitmaken en bevordert een meer geïnformeerde betrokkenheid bij deze systemen. Het legt ook de basis voor het later evalueren van de prestaties van een systeem.
In de praktijk begint het proces echter vaak bij een prestatieprobleem—iets dat niet naar verwachting functioneert. Van daaruit werken we terug om het onderliggende systeem te begrijpen.
Het systeem begrijpen
Afbakenen van het systeem6
Leerlingen kunnen een systeem vanuit verschillende perspectieven bekijken, maar voordat ze dat doen, moeten ze het eerst afbakenen. Afbakenen betekent beslissen wat wel en niet binnen het te bestuderen systeem valt. Een paar jaar geleden ontwikkelde ik bijvoorbeeld een bananencasus als proeve voor het voedselsysteem. Hiermee kon ik de verschillende lensen waardoor je naar een voorzieningensysteem kunt kijken te laten zien.
Het watersysteem is een ander voorbeeld: nemen we alleen de gemeentelijke watervoorziening mee, die via leidingen huishoudens bereikt, of hoort flessenwater ook bij de afbakening?
Ik laat leerlingen de landelijke voorzieningensystemen onderzoeken om het onderwerp dichtbij huis te brengen. De vraag hoe je de watervoorziening afbakent, kan daarom verschillen tussen bijvoorbeeld Nederland en België. In België wordt meer vertrouwd op flessenwater dan in Nederland, hoewel de waterkwaliteit in beide landen vergelijkbaar is. Dit beïnvloedt hoe leerlingen in beide landen het systeem van watervoorziening afbakenen.
Uitzoomen
Om het afbakeningsproces af te ronden, moeten leerlingen ook uitzoomen: het systeem plaatsen in de bredere context waarvan het deel uitmaakt. Voor watervoorziening zijn er meerdere mogelijkheden:
- Het watervoorzieningssysteem staat in wisselwerking met de waterkringloop.
- Het systeem van watervoorziening is slechts één van de vele systemen die waterbronnen gebruiken—naast bijvoorbeeld landbouw, industrie en energieproductie.
- Als we de studie afbakenen tot leidingwater, sluiten we flessenwater uit, terwijl dat toch een belangrijke bron van drinkwater kan zijn. Of dat relevant is, hangt af van de gekozen afbakening.
Zodra het afbakenen en uitzoomen is voltooid, kunnen leerlingen het systeem vanuit verschillende aanvullende perspectieven bestuderen8.
Perspectieven om te begrijpen
Netwerkperspectief
Wie is betrokken bij de voorziening van een goed of dienst? Het is belangrijk een brede blik te nemen: niet alleen producenten en dienstverleners, maar ook degenen die de regels maken of sociale normen beïnvloeden. In het geval van watervoorziening gaat het bijvoorbeeld om wetgevers die normen voor drinkwaterkwaliteit vaststellen, kwaliteitsinspecteurs en belangenorganisaties die keuzes van consumenten rond leiding- of flessenwater beïnvloeden.
Sommige van deze actoren zijn niet direct betrokken bij de levering, maar beïnvloeden toch de uitkomsten van het systeem en de criteria waarmee we de prestaties beoordelen.
Het in kaart brengen van het netwerk stelt leerlingen ook in staat om:
- verschillende typen actoren en hun rollen te identificeren
- waardeketens in kaart te brengen, vooral voor goederen die bestaan uit meerdere grondstoffen9
- zich voor te bereiden op een latere evaluatie van het systeem vanuit het perspectief van individuele actoren.
Vanuit DSRP-oogpunt is het in kaart brengen van een netwerk een part-party move: je identificeert de afzonderlijke onderdelen van het systeem—in dit geval de actoren—en legt de relaties ertussen vast.
Financieel perspectief
De meeste systemen van voorziening omvatten financiële stromen. Sommige mensen voorzien zelf in hun behoeften of doen dat samen met anderen, maar vaak worden goederen en diensten geleverd via markten of publieke instellingen—wat betekent dat er betaald wordt.
Dit is interessant vanuit economisch perspectief, omdat leerlingen zo verschillende allocatiesystemen leren onderscheiden: de markt, de commons en de staat10. In veel Europese landen is er een duidelijk verschil tussen bijvoorbeeld de voorziening van water, onderwijs en gezondheidszorg enerzijds, en de voorziening van kleding en elektronische apparaten anderzijds. Het bestuderen van meerdere systemen vergroot het inzicht in de verschillende economische mechanismen die eraan ten grondslag liggen.
Het financiële perspectief laat ook zien hoe geld door de waardeketens van goederen stroomt. Docenten economie kunnen dit gebruiken om begrippen als toegevoegde waarde te bespreken—maar moeten er rekening mee houden dat financiële stromen in een systeem van voorziening verder gaan dan alleen productie. Het gaat hier niet om externaliteiten, maar om daadwerkelijke geldstromen tussen alle actoren in het systeem. Welke rol spelen belastingen, subsidies of donaties in het in stand houden van het systeem?
Financiële stromen maken de relaties tussen actoren in een systeem zichtbaar. Vaak moeten deze stromen worden uitgesplitst om hun samenstellende delen te zien—bijvoorbeeld: een betaling van een huishouden aan een waterbedrijf kan niet alleen de servicekosten omvatten, maar ook belastingen of heffingen. In zulke gevallen helpt het om een variant van de barbell move toe te passen: inzoomen op de structuur van de relatie zelf om beter te begrijpen waaruit deze bestaat en hoe zij functioneert.
Institutioneel perspectief
Zonder te pretenderen volledig10 te zijn, is het laatste perspectief dat ik noem, dat van de institutionele economie. Deze richt zich op de wetten, regels, normen en afspraken die economisch gedrag vormgeven. Zelfs een eenvoudige scan van de belangrijkste instituties kan het inzicht van leerlingen in de relaties binnen het systeemnetwerk en in het functioneren van het systeem verdiepen.
Wetten kunnen bijvoorbeeld bepalen wie waarvoor verantwoordelijk is binnen het systeem, maar ook prijsplafonds voorschrijven of productnormen en -eisen waaraan producenten moeten voldoen.
In de Nederlandse watervoorziening beheren regionale waterschappen de afvalwaterzuivering, terwijl gemeenten verantwoordelijk zijn voor het onderhoud van de waterinfrastructuur in hun gebied. Particuliere waterbedrijven leveren water aan huishoudens, maar opereren binnen afgebakende regio’s en zijn onderworpen aan prijsregulering.
Vanuit DSRP-oogpunt definiëren instituties—zoals wetten—de relaties tussen actoren binnen een systeem. Dit helpt leerlingen om beter te begrijpen wie erbij betrokken is en hoe verantwoordelijkheden zijn verdeeld, waardoor hun inzicht in het netwerk beter wordt. Wetten lenen zich ook goed voor zoom moves: leerlingen kunnen uitzoomen om te zien binnen welk groter wettelijk kader een specifieke wet valt, en inzoomen om de interne structuur te onderzoeken—waarbij vaak patronen en onderdelen zichtbaar worden die gedeeld worden door verschillende wetten.
Conclusie
Dit is het derde artikel in een reeks waarin ik onderzoek hoe systemen van voorziening kunnen dienen als fundament voor het vernieuwen van het economieonderwijs. In dit artikel lag de focus op hoe je het begrijpen van een voorzieningensysteem kunt begeleiden. In een volgend artikel zal ik ingaan op het evalueren van systemen van voorziening, opnieuw door de lens van DSRP (Distincties, Systemen, Relaties, Perspectieven), en hoe docenten een modulair, vergelijkend curriculum kunnen opbouwen dat zowel begrip als reflectie stimuleert.
Het doel is bij te dragen aan onderwijs dat jonge mensen ondersteunt om met zorg, nieuwsgierigheid en helderheid deel te nemen aan—en vorm te geven aan—de systemen die het leven in stand houden.
- A frame is an example of a distinction: we decide what is part of the system we study and what is not. ↩︎
- These perspectives are in fact a guiding principle for further zooming in on the system. ↩︎
- Systems of provisioning for complex goods may include several overlapping supply chains. Some additional framing may be needed. ↩︎
- Also called hierarchical allocation since it is not limited to the state. ↩︎
- Another interesting perspective is what is called the material culture of the system. This encompasses all aspects of choice: how did our needs and preferences evolve? Why do Belgians prefer bottled water over tap water, while the water quality in Belgian is similar to the Dutch water quality where the consumption of bottled water is lower? ↩︎
- Een afbakening is een voorbeeld van een distinctie: we bepalen wat deel uitmaakt van het systeem dat we bestuderen en wat niet. ↩︎
- Deze perspectieven vormen in feite een leidraad om verder op het systeem in te zoomen ↩︎
- Voorzieningensystemen voor complexe goederen kunnen meerdere overlappende waardeketens hebben. Soms is aanvullende afbakening nodig. ↩︎
- Ook wel hiërarchische allocatie genoemd, omdat het niet beperkt is tot de staat. ↩︎
- Een ander interessant perspectief is wat wel de materiële cultuur van het systeem wordt genoemd. Dit omvat alle aspecten van keuze: hoe zijn onze behoeften en voorkeuren ontstaan? Waarom geven Belgen de voorkeur aan flessenwater, terwijl de waterkwaliteit vergelijkbaar is met die in Nederland, waar het verbruik van flessenwater lager is? ↩︎